Terapide Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu İle Çalışmak
Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu bireyin yaş ve gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı hareketlilik, istekleri erteleyememe (impulsivite) ve dikkat kendini gösteren bir psikiyatrik bozukluktur.
DİKKAT EKSİKİLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU HANGİ TESTLER İLE TESPİT EDİLEBİLİR?
⦁ CAS TESTİ (COGNİTİVE ASSESMENT SYSTEM)
⦁ WİSC4 ( WISC-IV) WECHSLER ÇOCUKLAR İÇİN ZEKA ÖLÇEĞİ
⦁ MOXO DİKKAT TESTİ
CAS TESTİ NEDİR?
Cas 5-17 yaş arası çocukların zihinsel gelişim düzeylerini değerlendirmek amacıyla uygulanan zekâ ve yetenek testidir. Cas testi üstün veya öğrenme güçlüğü olan çocukların tanımlanmasın da duygusal sorunlar, dikkat sorunları ve hiperaktivite gibi problemleri tespitinde kullanılmaktadır. Cas testi çocuğun akademik anlamda öğrenme potansiyeline, öğrenme alanındaki güçlü ve zayıf yönlerini bize yansıtırken psikolojik anlamda kaygı ve korkularını duygusal anlamda baş edemediği sorunları hakkında bilgi verir. Nörolojik anlam da çocuğun kristalize zekasından tutunda beynindeki hangi lobu daha güçlü kullanıyor hangi mesleki alanlara daha yatkın gibi bize güçlü veriler veren bir testtir. Uygulama yaklaşık olarak bir buçuk saat sürmektedir. Ancak süre çocuğun çalışma hızı ve motivasyon durumuna göre değişiklik göstermektedir.
Cas testi ilk uygulamanın ardından en az 6 ay geçtikten sonra tekrar uygulanabilir. Aynı yıl içinde iki den fazla uygulanamaz. Öğrenme sürecinin temelini oluşturan planlama, eş zamanlılık, dikkat, ardıllık bilişsel alanlarının değerlendirilmek için geliştirilen Cas 4 ölçek ve 10 kâğıt testten oluşmaktadır. Cas uygulamasıyla beraber çocuğunuzun akademik başarısını etkileyen faktörler hakkında bilgi sahibi olup hangi alanlar da iyi olduğu ve hangi alanlar da desteklenmesi gerektiği hakkında bilgi sahibi olursunuz. Elde ettiğiniz bilgiler doğrultusun da çocuğun akademik potansiyelinin desteklenmesi için BES bilişsel müdahale programı uygulanabilmektedir. Böylece çocuğun güçlü olduğu yanları kullanılarak desteklenmesi gereken alanlar da çalışılmış olmaktadır. Öğrenmenin gerçekleşmesi ve çocukların ve akademik potansiyellerine ulaşılabilmesi için planlama, dikkat, eş zamanlılık, ardıllık alanlarının yaş ortalamasında ve dengeli olması gerekmektedir.
WİSC4 TESTİ NEDİR?
Wısc-4 Zekâ testi tüm dünya ve Türkiye genelinde bilinen en yaygın, kapsamlı, güvenilir ve güncel zekâ testidir. Bireysel olarak uygulanan ve 6 yaş 0 ay ile 16 yaş 11 ay aralığındaki çocukların bilişsel yeteneklerini ölçen klinik bir ölçüm aracıdır. Bu ölçek Wısc-R testinin yenilenmiş ve güncel halidir ve daha gerçekçi sonuçlar vermektedir. Bunun yanı sıra yaşının altı veya üstünde giden yeteneklerini tespit ettikten sonra doğru yönlendirmeler yapabilmek için de uygulanır. Çocuğun genellikle bir psikolog, psikiyatr, okul rehberliği veya öğretmenleri tarafından ya da bir özel eğitim kurumu tarafından bu testi yaptırılmak için yönlendirilebilir. Wısc-4 zekâ testi sözel kavrama, algısal akıl yürütme, çalışma belleği ve işlemleme hızı olmak üzere 4 ana bölümden oluşmaktadır. 10 temel alt test ve 5 yedek alt testten oluşan bir uygulamadır. Temel alt testler sözel bilgi sözel ifade algısal akıl yürütme, organizasyon, sosyal bilgi, kısa süreli işitsel bellek, dikkat, konsantrasyon, zihinsel işlemleme hızı, görsel motor ve ince motor koordinasyon becerilerini ölçmektedir.
MOXO DİKKAT TESTİ NEDİR?
MOXO, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun dört ana belirtisi olan dikkat eksikliği, zamanlama problemi, dürtüsellik ve hiperaktivitenin ölçülmesini sağlar. Bilgisayar üzerinden yapılan MOXO dikkat testi görsel ve işitsel çeldiricilerden oluşmaktadır. Moxo Dikkat Testi Uzman Hekim ve Psikologlar tarafından uygulanır. Online olarak uygulanan bir testtir.
PASS BİLİŞSSEL MÜDAHALE PROGRAMI NEDIR?
Bu program CAS testi uygulamasından sonra bireyin zenginleştirilmesi gereken bilişsel alanlarına yönelik bir öğretici müdahale programıdır. Her bireyin CAS sonucu birbirinden farklı olması nedeniyle bireye özel olarak hazırlanan, son derece zengin bir programdır. 5-17 yaş arasında bireylerin geliştirilmesi ya da desteklenmesi gereken dikkat, hafıza, planlama, eş zamanlılık alanlarının özel bir program ile çalışılması amaçlanmaktadır.
DEHB ŞÜPHESİ İÇİN ÖNERİLER:
Anne-Baba: Ortaya çıkan davranış bozukluklarının hızlı bir şekilde uzmana iletilmesi, öğretmen ve danışmanla paylaşılması, uzmanların önerileri doğrultusunda gerekenlerin yapılması anne babalardan beklenen görevlerdir.
Öğretmenler: Çocukla ilgili gözlemlerin ilk elden sağlanması, psikolojik danışmanın haberdar edilmesi, nasıl bir yaklaşım gösterileceği, konusunda danışmanla ortak çalışılması başlıca görevidir.
Psikolojik danışman: Çocuğun yeteneklerini, zayıf yönlerini belirleyecek testlerin uygulanması, öğretmene ve aileye öneriler sunulması, çocuğa bireysel danışma yapılması, hekime veri sağlanması başlıca görevleridir.
Psikiyatrist: Tıbbi muayenenin yapılması, mevcut verilerin tanı ışığında değerlendirilmesi, tedavi sürecinde kime ne görevler düştüğünün saptanması, kullanılacak ilacın cinsinin ve dozunun ayarlanması, medikal takibin yapılması görevleridir.
Kaynakça;
⦁ Öner P., Öner Ö. Aysev A.(2003), Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
⦁ Akıncı ve ark., Yaratıcı ve Görsel Etkinliklerle Dikkat Geliştirme